Patent Vekilinizi Seçerken Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Sınai Mülkiyet Hakları bir işletmenin ve hatta bir ülkenin geleceğini şekillendiren önemli etkenlerden biridir. Her gün ismini zikrettiğimiz birçok uluslararası firmanın markaları ve patentlerinin toplam değeri kalan tüm mal varlığının toplam değerinden onlarca kat fazla.

Ülkemizde de bu alanda ciddi bir uyanış var, artık patent verilerini kullanmak, patentler almak birçok işletme ya da üniversite için yabancı kavramlar değil.

Bu oyundaki en önemli aktörlerden biri de patent vekilleri. Patent vekilliği dünyada bariyeri yüksek mesleklerden biri olarak bilinir. Zira iyi bir patent vekilinin tekniği ve hukuku tek bir potada eritmiş olması ve kendini de bu alanda sürekli güncel tutabiliyor olması gerekir. Bu da genelde yıllar almakta, çok sayıda eğitim ve bunun yanında ciddi bir usta-çırak ilişkisi ile yetişerek mümkün olabilmektedir.

Ülkemizde ise ne yazık ki durum pek böyle değil. Özellikle Patent vekilliğine ilişkin lisans programları ya da patent vekilliği mesleğini belirleyen ciddi standartlar maalesef yok. Kitabi bilgilere sahip herkes patent alanında hizmet verecek bir danışmanlık firması kurabiliyor. Böyle firmalar genelde sadece fiyat rekabetiyle iş almaya çalışıyor. Oysa doktor, avukat ya da mali müşavir seçilirken gösterilen hassasiyet patent vekilinizi seçerken de gösterilmeli, hizmet bedelleri karar kriterleri arasında en önlerde yer almamalıdır.

Sonucunda ülkemizin değeri olacak birçok buluş böyle kişilerin elinde heba oluyor, doğru düzgün yapılmayan patent araştırmaları veya ihlal analizleri nedeniyle firmalar başkaları tarafından patentli ürünleri üretmeye ve satmaya yönlendiriliyor.

Uzun yıllardır Sınai Mülkiyet alanında çalışan bir profesyonel olarak ne yazık ki pek çok kez bu durumlara şahit olduk, hala da olmaktayız.

Bu noktada kurumlarda çalışılacak patent firmasını seçme kararını verecek teknik ekibe (Ar-ge Müdürü, Patent Sorumlusu, TTO Sorumlusu vb) ve/veya satın alma ekibine kılavuzluk edecek temel bir kontrol listesi hazırlama ihtiyacı hissettim. Liste şöyle:

1. Firmada iyi derecede İngilizce bilen ve mühendislik-fen bilimleri kökenli bir patent vekili var mı?
( Ortak ve/veya sigortalı olmalı)
2. Bu patent vekili kurumunuzun faaliyet gösterdiği ana teknik alanda mı eğitimli?
3. Firmada asgari 5, tercihen de 10 yıl ve ötesi tecrübeye sahip bir patent vekili var mı?
4. Firmanın patent ihlal analizleri, üretim serbestliği çalışmaları alanlarında tecrübeleri var mı?
5. Firmanın kurucusu da tecrübeli bir patent vekili mi?
6. Firmada farklı teknik alanlarda eğitim görmüş çoklu sayıda patent vekili var mı?
7. Firmada tecrübeli bir Avrupa Patent Vekili var mı?
8. Firmanın kendi bünyesinde istihdam ettiği bir patent tercümanı var mı?
9. Firmanın referansları arasında patent aktivitesi yoğun firmalar/üniversiteler var mı? (Yanıltıcı
beyanlara karşı belli referansları mutlaka arayınız)
10. Firmanın referansları arasında rakiplerinizin olmadığından emin olunuz.
11. Firma Sınai Mülkiyet Haklarında tecrübeli bir hukuk ofisi ile entegre mi?
12. Firma etkin bir patent portföy takibi yapabilmek adına güçlü bir yazılım altyapısına sahip mi?

Bana göre bu listedeki ilk 5 şarta haiz olmayan bir patent firmasının düzgün bir iş çıkarması düşük bir ihtimal. Sonraki maddeler ise kaliteyi daha da artıran, yine çok önemli etmenler.

Buna göre, tavsiyemiz öncelikle teknik ekibin belirttiğim ilk 5 şarta göre bir filtreleme yapmaları, sonrasında da filtreden geçen patent vekilliği firmalarını sonraki şartlara göre basit bir puanlamaya tabi tutmalarıdır. Bu değerlemeyi yapacak olanlara gerekli ispat vasıtalarını da karşı taraftan talep etmelerini önemle tavsiye ederim.

Sonrasında teknik ekip bu bilgileri ve tercihen içlerine sinen patent firmasını da belirtmek suretiyle satın alma ekibine iletebilir. Satın alma ekibi de tabi ki kendisine iletilen bilgilere göre fiyat-performans oranı en uygun patent vekillik firmasını seçecektir.

Yukarıdaki şartlardan bir kısmı ya da tamamına sahip patent ofisleri doğal olarak diğerlerine göre biraz daha yüksek hizmet bedelleri talep edecektir ama elde edilecek maddi ve gayri maddi kazanımlar bu farkı önemsiz kılmaktadır.

Son olarak yukarıdaki listeye başka kriterler eklenebilir, her bir kriterin ağırlık puanları belirlenebilir. Bu konuda daha derin bir çalışma da yapmaktayım, bitince onu da sizlerle paylaşacağım. Bu süreçte daha detay bilgi isteyenler bana her zaman ulaşabilir.

Sevgi ve saygılarımla,

Erdem Kaya
Uluslararası Patent Birliği (UPB) Başkanı
Marka & Patent Vekili